Chcąc wyjaśnić, jak działa szpera, konieczne jest przedstawienie zasady działania zwykłego mechanizmu różnicowego (zwanego także dyferencjałem). Jak wspomnieliśmy we wstępie, występuje on w każdym produkowanym samochodzie. Odpowiada z kolei za odpowiednie rozdzielanie momentu obrotowego pomiędzy napędzanymi kołami. 

Dyferencjał skonstruowany jest w taki sposób, by mógł on kierować większą część siły napędowej na to z kół, które stawia w danym momencie mniejszy opór. W trakcie jazdy na wprost po równej nawierzchni moment obrotowy jest rozdzielany w stosunku 50:50. Sytuacja zmienia się w trakcie jazdy po łuku lub po nierównościach.

Standardowy mechanizm różnicowy to rozwiązanie, które doskonale sprawdza się w przypadku zwykłej, codziennej eksploatacji samochodu. Problematyczna może okazać się natomiast jazdy po torze i walka o cenne sekundy w trakcie okrążenia lub podróżowanie po nierównej nawierzchni (np. w terenie). Podczas szybkiej jazdy zwykły dyferencjał przekaże większość momentu obrotowego na wewnętrzne, odciążone koło, powodując tym samym jego uślizg i uniemożliwiając szybkie wyjście z zakrętu. W przypadku jazdy w terenie napędzane będzie to koło, które oderwie się od nawierzchni 

Wymienione wyżej sytuacje wskazują, że standardowy mechanizm różnicowy nie zawsze jest w stanie pomóc. Jak zniwelować jego niepożądane działanie? Rozwiązaniem jest właśnie szpera, czyli dyferencjał o ograniczonym poślizgu.

Sprawdź również: Co to jest intercooler i jak on działa? Wyjaśniamy!

Szpera w samochodzie ma konkretne zadanie. Musi ona zadbać o wytworzenie tak dużego tarcia, by na oba napędzane koła przekazywać niemalże równą wartość momentu obrotowego — niezależnie od sytuacji. Szpera spotykana jest głównie w samochodach wyścigowych, rajdowych i terenowych lub wykorzystywanych do zadań specjalnych w określonych warunkach. 

Co ciekawe, cywilni kierowcy często sami modyfikują swoje pojazdy, więc w usportowionych wersjach aut prywatnych, również często znajduje się szpera. Co to tak naprawdę daje?

Porównajmy zachowanie samochodu ze zwykłym dyferencjałem i ze szperą w trakcie jazdy w terenie: 

Jeżeli auto bez szpery utknie jednym kołem w błotnej kałuży, większość siły napędowej trafi na koło, które i tak nie ma przyczepności — przez co auto nie będzie w stanie poradzić sobie z opanowaniem sytuacji. Jak w takiej sytuacji sprawdzi się szpera? W aucie ze szperą moment obrotowy zostanie równo rozdzielony. Dzięki temu drugie koło będzie w stanie "wyciągnąć" samochód z kałuży.

Co daje szpera w sytuacji pokonywania zakrętu na śliskiej lub nierównej nawierzchni? Jak w warunkach skrętu zadziała szpera? W samochodzie bez niej moment obrotowy trafi na wewnętrzne, mniej przyczepne koło. Może to wywołać jego poślizg. 

W takiej sytuacji przydatna jest wyrównująca prędkości obu kół szpera. Co to oznacza z perspektywy osiągów? Szybsze wyjście z zakrętu, więc np. krótszy czas okrążenia. Z tego właśnie względu kierowcy wyścigowi i rajdowi dobrze wiedzą czym jest szpera i jak wykorzystać jej potencjał w trakcie treningów oraz startów w zawodach.

Mechanizm o ograniczonym poślizgu to mechaniczny element układu napędowego, wykorzystywanego do wyrównywania prędkości kół sprzęgła cierne lub wiskotyczne. 

Ostatnio coraz popularniejsza jest jednak tzw. elektroniczna szpera. Co to jest? Wyrównuje ona prędkości kół za pomocą układu hamulcowego. Czujniki monitorują prędkości obu kół, a hamulce odpowiednio zmniejszają prędkość jednego z nich. Jest to stosunkowo tanie rozwiązanie, montowane często w sportowych wersjach popularnych kompaktów.

Wiesz już, co to szpera i jaka jest zasada jej działania. Podsumujmy zatem: co daje szpera? Jej podstawową zaletą jest zwiększenie przewidywalności tego, jak samochód zachowa się w danej sytuacji. W przypadku samochodów z napędem na przód oznacza to ograniczenie podsterowności (czyli wyjeżdżania przodem w zakrętach). W samochodzie z napędem na tył szpera może zwiększyć nadsterowność (czyli uciekanie tyłu). Sytuacja będzie jednak łatwiejsza do opanowania dla kierowcy.

Kolejnym atutem jest wspomniana poprawa zdolności szybkiego wychodzenia z zakrętów. Odpowiedź na pytanie, co to szpera, znają z pewnością wszystkie osoby zainteresowane samochodami o charakterze sportowym i szeroko pojętym motosportem.

Szpera przydaje się również podczas jazdy w terenie (np. podczas wyjazdów typu Off Road). Możliwość napędzania dwóch kół jednakowym momentem obrotowym, zwiększa prawdopodobieństwa wydostania się z terenowej pułapki — np. takiej jak błotna kałuża lub płytki piasek. Nie jest to co prawda rozwiązanie, które może zastąpić wykorzystywane w autach terenowych blokady mechanizmów różnicowych, ale odrobinę poprawia ona właściwości jezdne w lekkim terenie.

Przeczytaj także: Tempomat. Co to jest, jak działa i jakie ma zalety?

Wiesz już, co to jest szpera. W aucie znajduje się mechanizm różnicowy, który umożliwia mu pokonywanie zakrętów. Szpera to rodzaj dyferencjału, który eliminuje jego zachowanie związane z nierównomiernym przekazywaniem momentu obrotowego na napędzane koła. Poprawia ona zdolność samochodu do szybkiego wychodzenia z zakrętów podczas jazdy z dużą prędkością. 

To czym jest szpera, z pewnością docenią wszystkie osoby, próbujące sił w motosporcie. Maksymalizacja wyniku i „urywanie” kolejnych ułamków sekundy z czasu okrążenia lub odcinka specjalnego, stanie z jej pomocą o wiele prostsze. Szpera może też stanowić pewne wsparcie w trakcie jazdy w lekkim terenie, gdzie jedno z kół napędowych może całkowicie stracić przyczepność z nawierzchnią.

Wkrótce kończy się Twoja polisa OC? Ubezpieczenie samochodu to sprawa, z którą nie warto czekać do ostatniej chwili. Zachęcamy do zapoznania się z ofertą LINK4. Znajdziesz w niej nie tylko ubezpieczenia komunikacyjne oraz mienia. Skontaktuj się z nami online (przy pomocy formularza kontaktowego dostępnego na stronie LINK4), telefonicznie (pod numerem 22 444 44 44) lub odwiedź agenta współpracującego z nami. Jeśli chcesz samodzielnie poznać wycenę swojej polisy, oddajemy do Twojej dyspozycji kalkulator LINK4. Sprawdź jakie to proste!

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.