W Polsce wyróżnia się następujące kategorie prawa jazdy: AM, A1, A2, A, B1, B, B+E, C, C1, C1+E, C+E, D1, D, D+E, D1+E, T, Tramwaj. Każda z nich dotyczy określonego rodzaju pojazdu lub grupy pojazdów. Największą popularnością cieszy się prawo jazdy na motocykle (A) i samochody osobowe (B). Każde z tych uprawnień posiada też swoje podkategorie, które dotyczą pojazdów o specjalnych właściwościach (AM, A1, A2, B1). Reszta kategorii prawa jazdy odnosi się do konkretnych pojazdów użytkowych (np. autobusy, ciężarówki, ciągniki rolnicze), a osoby podchodzące do egzaminu zdają go przede wszystkim w celach zawodowych.  

Wymagany minimalny wiek do uzyskania poszczególnych uprawnień:

• Prawo jazdy kat. AM: 14 lat

• Prawo jazdy kat. A1, B1, T: 16 lat

• Prawo jazdy kat. A: 20 lat (jeśli masz już od minimum 2 lat prawo jazdy kat. A2) lub 24 lata (brak prawa jazdy kat. A2 przez co najmniej 2 lata)

• Prawo jazdy kat. B, B+E, A2, C1, C1+E: 18 lat

• Prawo jazdy kat. C, C + E, D1, D1+E, Tramwaj: 21 lat

• Prawo jazdy kat. D, D+E: 24 lata

Sprawdź też: Czy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy lub inne dokumenty podczas kontroli?

Koszt prawa jazdy

Jedną z najtańszych kategorii jest prawo jazdy kat. A. Cena kursu waha się od 1600 do 2300 zł. Oczywiście jeszcze tańsze będą kategorie na „mniejsze” motocykle: A1 i A2. Koszt zdobycia kategorii AM, która uprawnia do poruszania się niektórymi motorowerami i czterokołowcami, wynosi od 500 do 1000 zł. 

Jeżeli natomiast chcesz zrobić prawo jazdy na samochody osobowe (czyli kategoria B), cena będzie się wahać między 2 191 zł, a 2 739 zł w zależności od części Polski i wybranej szkoły jazdy. 

Warto dokładnie poszukać i zapoznać się z opiniami o szkołach nauki jazdy w Twojej okolicy oraz dowiedzieć się, ile kosztuje prawo jazdy w konkretnej placówce. Różnica w cenie za ten sam kurs może wynosić nawet kilkaset złotych.

• Kategoria AM – obejmuje prowadzenie motorowerów (o pojemności skokowej silnika spalinowego do 50 cm3 lub mocy silnika elektrycznego do 4kW. Prędkość maksymalna takiego pojazdu musi wynosić maksymalnie 45 km/h.) oraz lekkich czterokołowców (masa własna do 350kg, a max. prędkość to 45 km/h).

• Kategoria A1 – uprawnia do prowadzenia motocykli o pojemności silnika do 125 cm3 przy mocy do 11 kW oraz motocykli trójkołowych o mocy do 15 kW. Dotyczy też pojazdów z kategorii AM.

• Kategoria A2 – dotyczy prowadzenia motocykli z silnikiem spalinowym o pojemności skokowej co najmniej 400 cm3, o mocy od 25 kW do 35 kW. Dotyczy też pojazdów z kategorii AM.

• Kategoria A – daje możliwość poruszania się każdym motocyklem, w tym również tymi, do których uprawniają kategorie AM, A1 i A2. 

• Kategoria B – tak zwana „osobówka”. Prawo jazdy kat. B uprawnia do prowadzenia pojazdów o masie do 3,5 tony oraz aut z przyczepką, które mają masę nieprzekraczającą 750 kg. Wyjątkiem są samochody zasilane paliwami alternatywnymi, których masa może wynosić do 4,25 t. Jeśli chcesz prowadzić samochód osobowy to prawo jazdy kat. B, będzie dla Ciebie wystarczającą opcją.

• Kategoria B1 – daje uprawnienia do prowadzenia czterokołowego pojazdu samochodowego o masie własnej do 550 kg, z wyjątkiem motocykla. Pozwala prowadzić też pojazdy przewidziane dla kategorii AM. 

• Kategoria B+E – mając prawo jazdy B+E, masz możliwość prowadzenia pojazdów osobowych z kategorii B z przyczepą, której masa całkowita nie może przekraczać 3,5 tony.

• Kategoria C – prawo jazdy kat C. daje możliwość kierowania pojazdami samochodowymi o masie całkowitej większej niż 3,5 tony, z wyjątkiem autobusu. Ta kategoria pozwala też prowadzić pojazdy wolnobieżne, np. ciągnik rolniczy. 

• Kategoria C1 – pozwala prowadzić zespół pojazdów – samochód o masie przewidzianej dla kategorii C i lekką przyczepę (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg). Dotyczy również pojazdów wolnobieżnych (np. ciągnik rolniczy). 

• Kategoria C1+E – uprawnia do prowadzenia zespołu pojazdów o masie całkowitej do 12 ton, który składa się z pojazdu, który ciągnie (kategoria C1) i przyczepy. Kategoria C1+E daje też możliwość prowadzenia ciągnika rolniczego – również z przyczepą.

• Kategoria C + E – obejmuje prowadzenie pojazdów z kat. C wraz z przyczepą, pojazdów z kat. B+E przy posiadaniu także prawa jazdy kategorii B, pojazdów z kat. D+E przy posiadaniu także prawa jazdy kategorii D oraz ciągnika rolniczego z przyczepą (przyczepami).

• Kategoria D1 – dzięki niej możesz kierować autobusem przeznaczonym do przewozu maksymalnie 17 osób łącznie z kierowcą, o długości do 8 m wraz z przyczepą lekką, a także pojazdem wolnobieżnym, w tym wypadku także z przyczepą lekką.

• Kategoria D – dotyczy kierowania autobusami, ciągnikami rolniczymi, a także autobusami z lekką przyczepą – do 750 kg masy całkowitej.

• Kategoria D+E – dzięki jej posiadaniu możesz kierować pojazdami z kat. D, B+E, ale pod warunkiem równoczesnego posiadania prawa jazdy kat. B, a także ciągnikiem rolniczym z przyczepą lub pojazdami wolnobieżnymi z przyczepą.

• Kategoria D1+E – możesz prowadzić zespół pojazdów o masie nie większej niż 12 t, składa się na nie pojazd ciągnący opisany w kategorii D1 i przyczepa.

• Kategoria T – jeśli zrobisz prawo jazdy kategorii T, będziesz mógł kierować ciągnikiem rolniczym, pojazdem wolnobieżnym i zespołem pojazdów – w tym przypadku ciągnikiem z przyczepą (albo nawet kilkoma przyczepami) lub pojazdem wolnobieżnym z przyczepą (lub ich większą ilością) oraz pojazdami z kat. AM.

Zobacz także: Prawo jazdy i oznaczenia, które powinien znać każdy kierowca

Nowelizacja z grudnia 2021

Od 24 grudnia 2021 roku, posiadacze prawa jazdy kategorii B mają większą swobodę, jeśli chodzi o uprawnia do kierowania samochodami o zasilaniu paliwami alternatywnymi. Została zwiększona ich masa całkowita. W tym przypadku może one przekraczać 3,5 t. Górną, nieprzekraczalną granicą jest tutaj 4,25 t. Pamiętaj jednak, że zapisy nowelizacji obejmują tylko pojazdy wykorzystujące paliwa alternatywne. Do pozostałych wariantów zasilania silnika, nadal obowiązuje poprzednie ograniczenie wagowe – do 3,5 t.

Aby uzyskać prawo jazdy określonej kategorii, musisz zwrócić uwagę na osiągnięcie odpowiedniego wieku, doręczenie wymaganego orzeczenia lekarskiego poświadczającego brak przeciwwskazań zdrowotnych i psychicznych do prowadzenia pojazdu, a także ukończone szkolenie. Konieczne jest także pozytywne zdanie egzaminu. 

Pamiętaj, że odbyty kurs na prawo jazdy danej kategorii nie sprawia, że od razu będziesz dobrym kierowcą. Jeśli nie czujesz się pewnie za kierownicą, to warto pomyśleć o wykupieniu dodatkowych jazd z instruktorem. Zdecydowanie dobrym wyborem jest też skorzystanie z dodatkowych lekcji w tzw. akademiach bezpiecznej jazdy, gdzie instruktorzy nauczą Cię m.in. bezpiecznego wyjścia z poślizgu. To zagrożenia, z którymi z dużym prawdopodobieństwem się spotkasz, a na które nie zostało przewidziane miejsce w standardowym programie nauki jazdy.  

Gdy zdasz już egzamin i kupisz pierwszy samochód, nie zapomnij o tym, aby wykupić ubezpieczenie OC. Jest ono w Polsce obowiązkowe. Jeśli chcesz także mieć pewność pomocy w razie innych sytuacji na drodze, sprawdź ofertę polis dodatkowych w LINK4 – aby nieprzewidziane zdarzenia w podróży samochodem nie były Ci straszne. Nasz kalkulator OC pomoże Ci wyliczyć wysokość składki!

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.