Pod pojęciem BHP kryje się szereg zasad, do których respektowania są zobowiązani zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. W bardzo ogólnym rozumieniu jest to ogół norm i środków, które mają za zadanie stworzyć pracownikowi takie środowisko do pracy, w którym może realizować powierzone mu zadania z odpowiednią wydajnością. Wszystko to bez narażania go na ryzyka, które zakładają wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku przy pracy, pojawienia się choroby zawodowej, jak również nadmiernego obciążenia. Biorąc to pod uwagę, na przepisy BHP składają się przede wszystkim zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa, ergonomii pracy, organizacji miejsca pracy czy środków higieny.

Zasady BHP w zakładzie pracy są precyzowane przez kilka aktów prawnych, a przede wszystkim przez:

• Ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy,
• Ustawę z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy.

Na wstępie należy zaznaczyć, że obowiązek wprowadzenia zasad BHP i ich respektowania dotyczy wszystkich firm działających na terenie Polski. Nie ma tu znaczenia branża, wielkość przedsiębiorstwa czy liczba zatrudnionych pracowników. Z tego obowiązku są zwolnieni jedynie właściciele jednoosobowych działalności gospodarczych, którzy są jednocześnie przedsiębiorcą i jedynym pracownikiem. Jednak nawet w takiej sytuacji nie warto rezygnować z wytyczenia procedur bezpieczeństwa, które ograniczą ryzyko wystąpienia wypadku przy pracy.

Osobą odpowiedzialną za wdrożenie zasad BHP w miejscu pracy jest pracodawca. Mimo wszystko nie ma on pełnej swobody w ich kształtowaniu, gdyż musi uwzględnić w tym zakresie obowiązujące akty prawne. Zadanie to okazuje się trudne, gdyż w grę wchodzi szereg przepisów ogólnych, jak również tych szczegółowych odnoszących się do konkretnych branż. 

Jeśli nie masz doświadczenia w tym zakresie, a zależy Ci na tym, by zapewnić pracownikom maksymalne bezpieczeństwo, możesz skorzystać ze wsparcia zewnętrznych doradców w zakresie BHP. Za opłatą specjalista zidentyfikuje obszary wymagające poprawy, a jeśli masz już jakieś zalecenia od Państwowej Inspekcji Pracy – pomoże je wdrożyć w prawidłowy sposób.

Jeśli chodzi o obowiązki pracodawcy dotyczące BHP, pojawiają się one w momencie zatrudnienia pierwszego pracownika i nie ograniczają się do jednorazowego działania. Przedsiębiorca musi nie tylko zaplanować i wdrożyć odpowiednie przepisy, ale też stale je udoskonalać, gdy zostaną zidentyfikowane kolejne zagrożenia, i kontrolować, czy pracownicy stosują się do ustalonych zasad.

Główne zadania właściciela firmy w tym zakresie można sprowadzić do następujących czynności:

• zorganizowanie środowiska pracy w taki sposób, by było bezpieczne, higieniczne i ergonomiczne dla wszystkich pracowników, niezależnie od ich stanowiska,
• wdrożenie mechanizmów wewnętrznej kontroli respektowania przepisów BHP,
• naprawianie błędów w systemie BHP, gdy takie zostaną zgłoszone przez pracowników lub wskazane podczas kontroli PIP-u,
• stosowanie się do zasad BHP opublikowanych w obowiązujących aktach prawnych oraz zaleceniach przekazanych przez organy nadzoru,
• właściwe oznakowanie dróg ewakuacyjnych w zakładzie pracy i przeszkolenie pracowników w zakresie bezpiecznego opuszczania budynku w razie zagrożenia,
• udostępnienie pracownikom środków ochrony osobistej, jeśli jest to wymagane,
• kontrolowanie tego, czy wszyscy pracownicy mają aktualne badania lekarskie oraz szkolenia BHP,
• przeciwdziałanie wypadkom w pracy, a jeśli do nich dojdzie – identyfikacja zagrożeń i wdrożenie procedur, dzięki którym zmniejszy się prawdopodobieństwo ich powtórzenia w przyszłości.

Nie da się ukryć, że duża część obowiązków dotyczących BHP jest skierowana do pracodawców. Nie oznacza to jednak, że pracownicy nie mają przydzielonych żadnych zadań w tym kontekście. Ich największym obowiązkiem jest przestrzeganie zasad BHP ustalonych przez pracodawcę podczas wykonywania codziennych obowiązków zawodowych. Niezastosowanie się do tego może grozić nawet brakiem odszkodowania za wypadek przy pracy, jeśli dojdzie do niego z powodu niewłaściwego zachowania pracownika lub rażącego błędu z jego strony.

Każdy pracownik musi przejść badania lekarskie oraz szkolenie BHP przed rozpoczęciem pracy w danej firmie. Jest to obowiązek, którego lepiej nie lekceważyć, bo znajomość obowiązujących przepisów może ułatwić poradzenie sobie w różnych ciężkich sytuacjach i niejednokrotnie przesądzić o wyjściu z nich bez szwanku. To samo dotyczy także używania środków ochrony indywidualnej (np. odzieży roboczej, rękawic czy okularów ochronnych), jeśli jest to standardem w danej branży. Ich nieodpłatne dostarczenie jest natomiast obowiązkiem pracodawcy.

Warto też pamiętać, że pracownicy stanowią element systemu BHP obowiązującego w miejscu pracy. Tym samym mogą mieć wpływ na jego ostateczny wygląd i procedury stosowane w zakładzie. Każdej zatrudnionej osobie przysługuje prawo do zgłaszania pracodawcy pomysłów na udoskonalenie przepisów BHP. Jeśli ten nie przychyla się do nich, choć obecne zasady stoją w sprzeczności z prawem, może również zgłosić problem do PIP-u.

Zwróć uwagę na to, że przepisy BHP w jednym zakładzie pracy mogą okazać się różne dla poszczególnych stanowisk, w zależności od tego, czym zajmują się zatrudnione na nich osoby. Przykładowo, w pracy biurowej największe znaczenie mają ergonomia, porządek i właściwe oświetlenie. Jeśli chodzi o osoby pracujące w fabryce, ich zasady bezpieczeństwa powinny koncentrować się głównie wokół procedur postępowania z obsługiwanymi maszynami i używanymi substancjami chemicznymi. Z kolei na placu budowy najważniejsze są środki ochrony osobistej (np. kaski) oraz zabezpieczenia podczas pracy na wysokości.

Właściwe zidentyfikowanie obszarów, w których występują zagrożenia, to klucz do sukcesu. Jeśli masz z tym problem, możesz skorzystać z usług doradcy ds. BHP, który specjalizuje się w Twojej branży.

Nie da się ukryć, że odpowiednie zasady BHP w miejscu pracy mogą znacząco obniżyć ryzyko wystąpienia wypadków z udziałem pracowników. Niestety, nawet najsumienniejsze respektowanie tych przepisów nie gwarantuje ze stuprocentową skutecznością, że do tego nie dojdzie. 

Choć warto stale kontrolować stopień realizacji założeń BHP, możesz też zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa w kontekście ewentualnych roszczeń finansowych pracowników, którzy zostali poszkodowani w wypadku przy pracy. Umożliwi Ci to posiadanie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z dodatkową klauzulą ubezpieczenia OC pracodawcy. Znajduje ono zastosowanie wtedy, gdy szkoda wynika z wypadku przy pracy, o ile można go za taki uznać w rozumieniu Ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Jako pracodawca masz obowiązek zorganizowania miejsca pracy zgodnie z zasadami BHP. Pracownicy mają obowiązek zapoznania się z nimi i respektowania obowiązujących przepisów. Jeśli obie strony dopełnią formalności związanych z ich rolą, ryzyko wystąpienia wypadków w miejscu pracy z pewnością okaże się niższe niż zwykle. Nigdy nie zmaleje jednak do zera.

Bezpieczeństwo pracowników, osób trzecich i mienia nie zależy jedynie od czynnika ludzkiego. W grę wchodzą również czynniki losowe dotyczące działania w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oraz mienia, które jest użytkowane w ramach niej. W związku z tym warto mieć świadomość tego, że pomimo Twoich starań coś może pójść niezgodnie z planem. Jeśli będziesz znać zagrożenie i środki zaradcze, które trzeba podjąć po jego wystąpieniu, skutki ewentualnego wypadku okażą się mniej dotkliwe niż jest to możliwe.

W ograniczeniu finansowych skutków szkód wynikających z wypadków w miejscu pracy pomoże Ci posiadanie ubezpieczenia firmowego. Z punktu widzenia pracodawcy wiele korzyści może zapewnić m.in. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Ten produkt przydaje się wtedy, gdy dojdzie do szkody osobowej lub rzeczowej na osobach trzecich. Przydatna będzie też dodatkowa klauzula ubezpieczenia OC pracodawcy, która znajduje zastosowanie w przypadku szkód osobowych wynikających z wypadku przy pracy.

Niezależnie od tego, na jakie ubezpieczenie LINK4 się zdecydujesz, kupisz je w dogodny sposób. Do Twojej dyspozycji są trzy ścieżki zakupowe: telefoniczna (668 444 444), mailowa (biznes@link4.pl) i stacjonarna (u agenta współpracującego z LINK4).

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Czy ubezpieczenie obejmuje wszystkie wypadki przy pracy?

Ubezpieczenie OC z klauzulą OC pracodawcy obejmuje szkody osobowe wynikające z wypadku przy pracy, o ile można go za taki uznać zgodnie z Ustawą z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Jakie są korzyści z posiadania ubezpieczenia OC z klauzulą OC pracodawcy?

Jeśli dojdzie do takiego zdarzenia, pracownicy będą mogli liczyć nie tylko na odszkodowanie z ZUS-u, które jest należne poszkodowanym w wypadkach przy pracy. O ile pracownik zdecyduje się wystąpić o świadczenie uzupełniające od Ciebie, nie wypłacisz go z budżetu firmy, lecz z ubezpieczenia.

Jakie ubezpieczenie jest najbardziej odpowiednie dla firmy?

To zależy od tego, jakie potrzeby ma jej właściciel – to od niego zależy bowiem wybór. Jednym z najprzydatniejszych ubezpieczeń firmowych jest bez wątpienia OC, które zapewnia odszkodowanie, gdy dojdzie do szkody osobowej lub rzeczowej na osobach trzecich.

Jakie dokumenty są potrzebne do zgłoszenia roszczenia związanego z wypadkiem przy pracy?

Na pewno będą do tego potrzebne protokół powypadkowy i zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 (lub dokumentacja medyczna). Jeśli będą potrzebne inne dokumenty ZUS lub ubezpieczyciel poinformuje Cię o tym z wyprzedzeniem.

Jakie działania pracodawca powinien podjąć po wypadku przy pracy?

Pierwszym krokiem jest zapewnienie pomocy poszkodowanemu oraz zadbanie o bezpieczeństwo pozostałych pracowników. Następnie pracodawca powinien zlecić sporządzenie protokołu powypadkowego, a gdy zakończy się proces leczenia i rehabilitacji pracownika – złożyć zawiadomienie o wypadku do GUS-u i ZUS-u, aby rozpocząć proces przyznania odszkodowania osobie poszkodowanej.

Źródło:

1. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/warunki-pracy-wypadki-przy-pracy/wypadki-przy-pracy-w-2023-r-dane-wstepne,3,54.html
2. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20021991673