Układ Vanos to rodzaj dwustopniowej regulacji faz rozrządu, stosowany wyłącznie w silnikach marki BMW, która też niejako rozpowszechniła jego zalety w autach produkowanych masowo. Vanos, a w zasadzie Variable Nockenwellen Steurerung, to protoplasta stosowanych przez wielu innych producentów systemów zmiennych faz rozrządu. 

To właśnie marce BMW przypisuje się ich upowszechnienie i spopularyzowanie zarówno wśród klientów tej bawarskiej firmy, jak i pozostałych producentów. Chcąc dostosować się do wymagań współczesnej techniki, również postanowili iść w duchu niemieckiego koncernu ze swoimi rozwiązaniami. 

Układ składa się z kilku ściśle współpracujących ze sobą elementów, wśród których warto wymienić jednostkę sterującą, działającą głównie na podstawie danych dotyczących aktualnej temperatury cieczy chłodniczej, prędkości obrotowej silnika oraz jego obciążenia. Niezbędnym podzespołem jest także zaworek elektromagnetyczny oraz dwie jednostki sterujące: mechaniczna i hydrauliczna.

Przeczytaj również: Co ile wymieniać rozrząd? Sprawdź i nie daj się zaskoczyć.

Wiemy zatem, co to jest Vanos – ale jak działa i w jaki sposób widać jego obecność w danej jednostce napędowej? Działanie układu Vanos jest dość skomplikowane. Znajduje się w nim hydrauliczna jednostka sterująca, sterownik oraz zawór elektromagnetyczny.

Przede wszystkim cały układ polega na zmianie czasu otwarcia i zamknięcia zaworów na podstawie aktualnego obciążenia silnika i jego aktualnych obrotów. Zawór elektromagnetyczny, tuż po uzyskaniu informacji na temat aktualnych warunków pracy jednostki przez elektroniczną jednostkę sterującą, wywołuje za pomocą oleju napór na tłok hydrauliczny. Tłok przestawia wałek rozrządu w odpowiednim kierunku (opóźniającym lub przyspieszającym).

Układ Vanos sprawia, że auto dzięki jego zastosowaniu sporo zyskuje. Tracić może jednak swoją bezawaryjność, co jest ściśle związane z dość skomplikowaną pracą całego systemu i wyzwaniami, które mieli przed sobą projektanci. Wśród jego zalet warto wymienić:

• Znacznie niższe spalanie paliwa przy prędkości obrotowej silnika równej lub niższej od 1000 obr./min. To ogromna zaleta dla osób oszczędnych, które wzrost cen paliw zauważają po swoim portfelu podczas każdorazowej wizyty na stacji benzynowej.

• Wyższą moc przy prędkości obrotowej równej lub wyższej od 3000 obr./min., co z kolei stanowi zaletę dla osób wykorzystujących swój pojazd do jazdy dynamicznej. W tym przypadku zawory otwierają się nieco później, przez co zwiększeniu ulega moment obrotowy.

• W całym zakresie pracy jednostki napędowej zmniejsza się ilość tlenków azotu emitowanych przez silnik w trakcie jego aktywnej eksploatacji. To ogromny atut ze względu na coraz bardziej rygorystyczne ograniczenia względem emisji spalin.

Jak rozpoznać nieprawidłowo działający układ Vanos? Objawy uszkodzenia zwykle niestety nie są jednoznaczne. Mogą, co prawda, naprowadzić mechanika na trop zmiennych faz rozrządu, lecz wymagają od diagnosty odpowiednio dużej wiedzy na temat sposobu działania niemieckich jednostek napędowych. Wiele z nich daje mylne sygnały, które mogą w niektórych przypadkach spowodować wymianę sprawnego elementu, co w efekcie nie usunie usterki. Wśród objawów warto wymienić:

• stukanie lub grzechotanie dochodzące z okolic rozrządu jednostki napędowej,

• znaczne zmniejszenie momentu obrotowego silnika, co z kolei prowadzi do jego wolniejszego przyspieszania,

• niekontrolowane przygasanie silnika podczas pracy na biegu jałowym,

• nierówną pracę w całym zakresie obrotów, szczególnie dobrze widoczną podczas pracy na biegu jałowym.

Jak zatem widać, gdy w grę wchodzi przestawiony Vanos, objawy są na tyle niejednoznaczne, że wielu mechaników niewyspecjalizowanych w bawarskiej myśli technologicznej może mieć niemały problem z diagnostyką. Warto serwisować pojazd z układem zmiennych faz rozrządu w firmie specjalizującej się wyłącznie w jednej marce – to rozwiązanie pozwoli zachować sprawność auta wyposażonego w ten układ przez jak najdłuższy czas.

Często problem pojawia się, gdy występuje przestawiony Vanos – objawy nie powinny być bagatelizowane, gdyż mogą prowadzić do znacznie kosztowniejszych usterek.

Ustaliłeś już, jakim uszkodzeniom uległ Vanos – objawy to nie wszystko – liczy się także to, co było przyczyną ich powstania. Najpopularniejsza usterka, która daje w pewnym momencie rezultaty opisane powyżej, wiąże się z parceniem gumy uszczelniającej w zaworach hydraulicznych, która psuje się w zależności od czasu. Uszczelki niszczą się na skutek standardowej eksploatacji i wcale nie muszą oznaczać nadwyrężania jednostki napędowej.

Bardzo częstą przypadłością są także uszkodzenia innych elementów mechanicznych, takich jak łożyska, przez które układ nie jest w stanie pracować w zamierzony sposób. Winowajcą uszkodzenia może okazać się także niesprawny układ smarowania.

Zobacz także: Silikon do uszczelek. Gdzie i jak stosować go w samochodzie?

Znasz już pojęcie Vanos – co to jest i jak działa Vanos wyjaśniliśmy w dzisiejszym artykule. W skrócie jest to układ zmiennych faz rozrządu dostępny po raz pierwszy w samochodach marki BMW w 1991 roku w jednostce napędowej o nazwie kodowej M50. 

Układ Vanos do niedawna budził skrajne emocje. Jedni zmotoryzowani widzieli w nim głównie możliwość znacznego obniżenia kosztów eksploatacji, inni wyższą moc w górnych wartościach obrotomierza, a jeszcze inni nadchodzące usterki, które w skrajnych przypadkach mogły nadszarpnąć każdym budżetem przeznaczonym na utrzymanie bawarskiego auta w dobrej kondycji. 

W przypadku Vanos, objawy nie są bowiem jednoznaczne i mogą ograniczać się do nierównej pracy silnika, jego przygasania lub utraty mocy. Aby eksploatacja była bezproblemowa, należy wymieniać olej zgodnie z interwałami zaleconymi przez producenta, a także pilnować jego stanu w trakcie użytkowania samochodu. Ubytki uzupełniaj na bieżąco i koniecznie sprawdź powód ich zaistnienia. 

Zobacz także: najtańsze ubezpieczenie OC, rejestracja samochodu Elbląg

Zadbaj także o ubezpieczenie swojego auta, które uchroni Cię od wielu nieprzewidzianych wydatków. Odwiedź stronę www.link4.pl, aby uzyskać więcej informacji na temat OC czy AC. Zachęcamy do skorzystania z Kalkulatora LINK4, dzięki któremu z łatwością obliczysz wysokość polisy. Niezbędnych informacji udzielą konsultanci, pod numerem 22 444 44 44 lub agent współpracujący z LINK4. 

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.