Tak jak wspominaliśmy już wcześniej, katalizator jest jednym z elementów układu wydechowego, którego zadaniem jest wychwycenie i neutralizacja szkodliwych związków powstałych w wyniku spalania mieszanki powietrzno-paliwowej w silniku. Ma on kształt spłaszczonego walca umiejscowionego zaraz za kolektorem wydechowym silnika. Za katalizatorem znajdują się pozostałe elementy układu wydechowego, którymi spaliny trafiają do atmosfery. 

Współcześnie normy spalania są bardzo restrykcyjne. Aby spełnić ich wymogi, producenci samochodów stosują czasami więcej niż jeden katalizator. W niektórych nowoczesnych autach można spotkać nawet dwa lub trzy takie elementy.

W metalowej obudowie katalizatora znajduje się ceramiczny lub metalowy wkład odpowiedzialny za oczyszczanie spalin. Ma on strukturę zbliżoną do plastra miodu, dzięki czemu umożliwia on swobodny przepływ spalin. Na wkładzie katalizatora umieszczona jest specjalna powłoka katalityczna, której zadaniem jest wchodzenie w reakcję chemiczną ze związkami znajdującymi się w spalinach, przez co są one zobojętniane do swoich mniej szkodliwych form.

W produkcji wkładów katalizatorów wykorzystywane są bardzo drogie pierwiastki takie jak rod, platyna czy pallad. Właśnie z tego względu katalizatory bardzo często padają łupem złodziei, którzy wycinają je z samochodów, by potem sprzedać je w skupie metali.

Warunkiem poprawnej pracy katalizatora jest osiągnięcie przez niego bardzo wysokiej temperatury. Minimalna wartość, przy której katalizator zacznie oczyszczać spaliny to około 300°C, ale optymalnie powinna ona wynosić pomiędzy 400 a 800°C. I choć przepływające przez katalizator gorące gazy zazwyczaj bardzo szybko go nagrzewają, to pomimo tego producenci bardzo często wykorzystują dodatkowe grzałki lub osłony termiczne, mające dodatkowo skrócić czas jego nagrzewania.

Praca katalizatora jest ściśle powiązana z właściwym funkcjonowaniem sond lambda znajdujących się w układzie wydechowym. Odczytują one procentową zawartość powietrza w spalinach i pośrednio regulują skład mieszanki paliwowej. W ten sposób mają one bezpośredni wpływ na reakcje przebiegające we wkładzie katalizatora: redukcji i utleniania. Oba te procesy przebiegają naprzemiennie. Redukcja zmniejsza ilość tlenków azotu w spalinach. Z kolei utlenianie redukuje ilość tlenków węgla oraz węglowodorów HC. 

Zobacz także: Sportowe układy wydechowe. Jak zrobić tuning wydechu?

Niesprawny katalizator może spowodować szereg problemów w Twoim samochodzie. Gdy katalizator jest niedrożny, najczęściej negatywnie wpływa on na poziom mocy, generowanej przez silnik. W trakcie jazdy możesz odczuwać wtedy szarpnięcia, a samochód nie będzie przyspieszał tak, jak powinien. Mogą pojawić się również drgania jednostki napędowej, odczuwalne podczas pracy na biegu jałowym. Zatkanemu lub uszkodzonemu katalizatorowi towarzyszy też często kontrolka „check engine”. Możesz również zaobserwować zwiększone zużycie paliwa.

Jakie są powody zatkanego katalizatora? Najczęściej wina nie leży po stronie samej części. Przyczyn należy szukać w silniku. Bardzo często przyczyną zapychania się katalizatora jest spalanie oleju przez silnik. Dochodzi wtedy do zalepienia rdzenia katalitycznego sadzą powstającą wskutek spalania się oleju w cylindrach. Utrudnia ona przepływ spalin, co nie tylko obniża skuteczność działania katalizatora, ale również negatywnie wpływa na pracę silnika, powodując wspomniane wcześniej drgania, szarpanie oraz problemy z oddawaniem mocy.

Jeżeli mechanik zdiagnozuje, że w Twoim samochodzie zatkał się katalizator, masz tak naprawdę dwie opcje: wymiana całego elementu lub czyszczenie katalizatora. Cena nowej części może zwalić z nóg, ponieważ mówimy tu o kwotach od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. Wymiana okaże się również trudna i kosztowna, jeżeli okaże się, że Twój samochód posiada katalizator umieszczony wewnątrz kolektora wydechowego. W takim wypadku wymiana będzie wiązała się z rozcięciem kolektora, wymianą rdzenia katalitycznego i ponownym zespawaniem kolektora.

Biorąc pod uwagę koszty wymiany katalizatora na nowy, warto rozważyć jego czyszczenie. Jak wyczyścić katalizator? Istnieje bardzo dużo specjalistycznych firm i warsztatów, których podstawową usługą jest właśnie czyszczenie katalizatorów i filtrów DPF. Ile kosztuje czyszczenie katalizatora w tego typu firmie? Cena takiej usługi waha się w zakresie od ok. 350 do 600 zł.

Z pewnością jednak znajdą się osoby, które chciałyby zaoszczędzić na koszcie naprawy i wykonać ją samodzielnie w swoim garażu. Jak wyczyścić katalizator domowym sposobem? Pod żadnym pozorem nie używaj chemii nieprzeznaczonej do tego typu operacji. Stosując np. granulki do udrażniania rur, ryzykujesz uszkodzeniem układu wydechowego oraz koniecznością wymiany wielu jego elementów, takich jak np. kolektor wydechowy.

Zatem jak wyczyścić katalizator domowym sposobem? Odpowiedzią są specjalistyczne środki chemiczne, których jedynym zadaniem jest czyszczenie katalizatorów. Znajdziesz je w ofercie większości znanych producentów chemii samochodowej. Jakie są ich zalety w porównaniu firm świadczących tego typu usługi?

Podstawowym argumentem za zastosowaniem tego typu środków jest to, że pozwalają one na czyszczenie katalizatora bez demontażu. Zwykle w zestawie znajdują się dwa preparaty, z których jeden aplikowany jest do układu dolotowego silnika, a drugi dodawany jest do zbiornika paliwa. Przed ich zastosowaniem dokładnie przeczytaj instrukcję użytkowania i upewnij się, że posiadasz wymagany sprzęt. Tylko użycie zgodne z instrukcją gwarantuje skuteczne czyszczenie katalizatora. Cena takiego zestawu oscyluje zwykle w okolicach 40 zł.

Przeczytaj również: Naprawa tłumików. Jak, gdzie i w jakiej cenie to zrobić?

Po zapoznaniu się z naszym artykułem na pewno doskonale wiesz już jaką rolę w samochodzie pełni katalizator, jak rozpoznać to, czy jest zatkany oraz co mogło spowodować taki stan rzeczy. Przedstawiliśmy też pokrótce jak przeprowadzić czyszczenie katalizatora. Pamiętaj, żeby nie lekceważyć objawów jego zapchania. Długotrwałe użytkowanie pojazdu w takim stanie może doprowadzić nawet do uszkodzenia silnika.

A jeżeli szukasz ubezpieczenia samochodu, zapraszamy do odwiedzenia strony www.link4.pl. Znajdziesz na niej bogatą ofertę ubezpieczeń firmy LINK4.

Skorzystaj z naszego kalkulatora, dzięki któremu sprawdzisz wysokość składki i będziesz mógł wybrać najkorzystniejsze lub najtańsze OC.

Ubezpieczenie OC w LINK4. Szczegółowe informacje sprawdź na www.link4.pl