Jest to skomplikowany układ, który musi działać wzorowo. Koordynuje on pracę popychaczy, a te wprawiają w ruch zawory. Operacja ma na celu przeprowadzenie prawidłowego wybuchu i wydalania spalin z cylindrów. Poprawne działanie tych elementów zapewnia równą i efektywną pracę silnika. 

Funkcjonowanie układu rozrządu jest kompatybilne z usytuowaniem tłoków i wału korbowego oraz działaniem systemu wtryskowego. Nawet niewielkie kłopoty z tym podzespołem mogą skutkować poważnymi awariami, prowadzącymi do unieruchomienia jednostki napędowej.

Układów rozrządu może być kilka. Przez lata producenci samochodów pracowali nad wieloma rozwiązaniami. Oto najbardziej znane:

• OHV – rozrząd silnika, w którym zawory znajdują się w głowicy, a wałek w bloku silnika;
• OHC – wałek umieszczony jest ponad głowicą;
• DOHC – to układ rozrządu, w którym dwa wałki umieszczone są ponad głowicą, zazwyczaj dotyczy silników 16-zaworowych.

Wyróżnia się przede wszystkim dwa rodzaje napędu: pasek rozrządu zębaty lub łańcuch. Każde z tych rozwiązań ma swoje wady i zalety. Niektórzy producenci opanowali jakość pracy układu łańcuchowego do perfekcji. Najlepsze niemieckie marki bez najmniejszego problemu przejeżdżają ponad 500 tysięcy kilometrów na jednym komplecie!

Chociaż żywotność układu na pasku jest znacznie krótsza, niż tego na łańcuchu, to jednak nie należy on do gorszych rozwiązań. Jego zaletą są znacznie mniejsze opory pracy. Zdobywał on rosnąco popularność w latach 70., gdy rezygnowano z rozrządów na kołach zębatych. Później były one stosowane jedynie w wolnoobrotowych silnikach maszyn rolniczych i budowlanych. 

Można pomyśleć, że idealnie byłoby, gdyby rozrząd w samochodzie nie istniał. Ale czy to możliwe? Przez pewien czas na rynku dostępne były samochody z silnikami Wankla. Udało się to osiągnąć poprzez zastosowanie wałka przeprowadzonego bezpośrednio przez środek trójkątnego tłoka, który nie pracuje w ruchu posuwistym, a obrotowym. 

Mazda była marką, która spopularyzowała to rozwiązanie. W 2012 roku zakończyła produkcję ostatniego modelu, który posiadał silnik rotacyjny. Jednak od 2023 roku producent powrócił do koncepcji Wankla w modelu MX-30 w wersji e-Skyactiv R-EV. Pełni on w nim funkcję generatora, wspierającego akumulator w napędzie elektrycznym. Nie jest zatem główną jednostką napędową. Silniki Wankla pozostają niszowe z powodu wyzwań związanych z ich efektywnością paliwową, emisjami spalin i trwałością.

Obecnie pojazdami, które nie posiadają rozrządu, są samochody elektryczne. W ich silnikach nie ma potrzeby kontrolowania przepływu paliwa i powietrza, spalania, ani cykli pracy, które wymagają otwierania i zamykania zaworów. 

Zobacz również: Wymiana tarcz hamulcowych – wszystko, co musisz wiedzieć

Wiesz już, co to jest rozrząd, jakie są jego rodzaje i że należy go regularnie serwisować? Jeśli tak – co jaki czas powinno się to robić? Wymiana rozrządu jest ściśle określona przez producenta i zależy od modelu auta, a także jednostki napędowej. Zazwyczaj są to dystanse pomiędzy 50 a 105 tysięcy kilometrów, choć w niektórych nowych modelach pojazdów rekomenduje się, aby wymieniać rozrząd po przejechaniu dopiero 200 tys. km. 

Aby określić, co ile wymiana rozrządu jest wskazana, należy wziąć też pod uwagę wiek paska. W celu zachowania sprawności i wydajności pojazdu konieczna jest regularna wymiana paska co 3-5 lat. Co istotne, pasek rozrządu warto wymienić po tym czasie, nawet jeśli przejechany w tym okresie dystans jest względnie mały. Niestety, nieprawidłowy serwis olejowy może znacząco skrócić okres użytkowania rozrządu.

Regularna wymiana oleju silnikowego oraz filtrów pozytywnie wpływa na kondycję wspomnianego elementu. Warto także stosować produkty znanych, cenionych firm. Nie zaszkodzi także pomyśleć o skróceniu okresu pomiędzy wymianą oleju. Jeśli producent Twojego pojazdu zaleca wymianę co 30 tysięcy kilometrów, zmniejsz interwał do 20. Pamiętaj, że koszt wymiany rozrządu jest znacznie niższy, niż ewentualnego remontu silnika.

Jeśli zastanawiasz się, jak sprawdzić stan rozrządu, już spieszymy z instrukcją. W przypadku paska rozrządu nie jest to tak prosta sprawa, jak mogłoby się wydawać. Często nawet doświadczeni kierowcy mają z tym problem. Nie zawsze zmiany w układzie są widoczne, ale postrzępiony pasek to znak, że warto kupić nowy. Jedynym słusznym wyjściem jest pilnowanie czasu wymiany i stosowanie się do zaleceń producenta. 

Rozpoznanie czasu wymiany rozrządu na łańcuchu jest znacznie prostsze. Wraz z upływem czasu rozciąga się on, co skutkuje jego mniejszym naprężeniem. Najłatwiejsza jest metoda „na ucho” – zużyty łańcuch zaczyna wydawać charakterystyczne dźwięki. Dzięki regularnej obserwacji znacznie łatwiej zweryfikujesz, co ile wymiana rozrządu jest konieczna. Nie musisz się jednak martwić – nawet wyciągnięty łańcuch nie powinien od razu się zerwać.

Jeśli nie jesteś pewny swoich obserwacji, udaj się do warsztatu. Mechanicy wiedzą, jak sprawdzić ten element i na co zwracać szczególną uwagę. Podpowiedzą Ci, ile jeszcze czasu pozostało do wymiany. Trafioną metodą jest także zapisanie przebiegu ostatniego serwisu rozrządu, np. na którejś z osłon.

Cena części i usługi kształtuje się na niskim poziomie w porównaniu z ewentualnymi szkodami, wynikającymi z zerwania paska rozrządu czy łańcucha. Najmniejszy problem jest w przypadku silników bezkolizyjnych, ale tych prawie już nie ma. Wystarczy wtedy jedynie założyć i ustawić nowy pasek rozrządu oraz rolki.

W silnikach kolizyjnych sprawa ma się znacznie gorzej, ponieważ gdy zawory i tłoki się spotkają, auto nie będzie nadawało się do użytku. Gdy nastąpi taka kolizja, dochodzi do zgięcia zaworów i skrzywienia wałka rozrządu. Przypadki wybicia dziury w tłoku też nie są rzadkością. Koszt wymiany rozrządu może się okazać nawet dziesięciokrotnie niższy niż cena remontu całego silnika.

Przeczytaj także: Wymiana pompy paliwa – kiedy jest konieczna? Poznaj objawy zużycia

Rozrząd w samochodzie to na tyle precyzyjny układ, że potrzebuje ręki doświadczonego fachowca. Jego złe ustawienie w najlepszym wypadku wywoła nierówną pracę silnika, w najgorszym – zerwanie nieumiejętnie założonego paska czy łańcucha. Serwis ten wymaga odpowiednich narzędzi, a w pewnych przypadkach specjalnych blokad, które zakłada się podczas wymiany.

W ofercie większości warsztatów widnieje wymiana rozrządu. Cena usługi jest uzależniona przede wszystkim od trudności dostępu, a także konkretnego modelu samochodu. W niektórych autach konieczne jest nawet odpięcie skrzyni biegów od silnika! Ile zatem kosztuje wymiana paska rozrządu? 500-600 złotych to minimum, jakie trzeba przygotować. Ostateczna kwota, w zależności od pojazdu, może sięgnąć nawet kilku tysięcy złotych.

Wymiana paska rozrządu jest dość czasochłonna – zazwyczaj czas wykonania usługi to minimum 2-3 godziny. Co istotne, wymiana łańcucha rozrządu jest zwykle droższa niż wymiana paska, gdyż – mimo swej trwałości – łańcuchy nierzadko wymagają ingerencji w konstrukcję silnika. Ile kosztuje wymiana rozrządu łańcucha? Cena waha się w przedziale 1000-3000 złotych, w zależności od zakresu wykonanych prac oraz producenta i modelu auta.

Podobnie jak z wieloma innymi elementami w pojeździe, nie warto na nim oszczędzać. To układ wymagający szczególnej uwagi, bez którego samochód po prostu nie pojedzie. Wybieraj zatem sprawdzone części lub ich dobór pozostaw warsztatowi. Można też samodzielnie wymienić rozrząd, jednak to niełatwe zadanie, zwłaszcza dla osoby bez doświadczenia w tego rodzaju naprawach. Jeśli jednak zdecydujesz się na wymianę paska rozrządu we własnym garażu, możesz zaoszczędzić sporo pieniędzy – koszt ograniczy się wyłącznie do ceny podzespołu. Wymiana pompy wody w zestawie z paskiem to zazwyczaj wydatek rzędu 150-600 złotych, w zależności od modelu i producenta samochodu, a koszt rolek napinacza wynosi zwykle 150-250 złotych.

Gdy tylko staniesz się posiadaczem pojazdu, zaplanuj, kiedy i co ile wymieniać rozrząd i rób to w przewidzianym terminie. Oszczędzi Ci to niepotrzebnych wydatków oraz stresu.

Sprawdź też: Wymiana prawa jazdy. Kogo dotyczy, jak wygląda i ile kosztuje?

Jeśli wiesz już, czym jest rozrząd, jakie jest jego zadanie i co jaki czas należy wymienić pasek rozrządu, pamiętaj także o regularnej wymianie oleju, który ma swój udział w procesie smarowania niektórych elementów. Nie musisz wiedzieć, jak sprawdzić omawiany element. Podjedź do najbliższego warsztatu i uzyskaj pomoc od doświadczonych mechaników. 

Oprócz cyklicznych kontroli stanu pojazdu warto też zadbać o jego ochronę, decydując się na dodatkowe ubezpieczenie takie, jak np. Auto Assistance od LINK4. Dzięki niemu uzyskasz pomoc techniczną na miejscu, holowanie uszkodzonego pojazdu do wskazanego przez Ciebie miejsca w ramach limitu kilometrów i samochód zastępczy po wypadku na czas naprawy (nie dłużej jednak niż do limitu w danym wariancie ubezpieczenia). Do wyboru masz trzy opcje tego ubezpieczenia: Auto Assistance, Auto Assistance Plus, Auto Assistance Komfort.  

Natomiast chcąc zabezpieczyć swój pojazd na wypadek uszkodzenia i kradzieży, wybierz Autocasco. AC w LINK4 ma zakres ochrony w formule All Risk, co oznacza, że obejmuje wszelkie zdarzenia, poza tymi wyraźnie wskazanymi w OWU. Ponadto, możesz samodzielnie zdecydować o wyborze jednego z trzech wariantów likwidacji szkody:

• ASO – naprawisz auto w autoryzowanej stacji obsługi,
• Warsztat – naprawisz pojazd w dowolnym warsztacie nieautoryzowanym,
• Kosztorys – otrzymasz odszkodowanie i zdecydujesz o sposobie naprawy.

Dodatkowo zakres wariantów ASO i Warsztat możesz poszerzyć o opcję Auto zastępcze na czas naprawy, czyli samochód zastępczy na okres do 7 dni, kiedy Twój wóz ulegnie wypadkowi i będzie wymagał naprawy w ramach AC.

Zapoznaj się z naszą ofertą już dziś i podróżuj bezpiecznie! Wybrane ubezpieczenie możesz zakupić przez Internet, co jest wygodnym i szybkim rozwiązaniem. Warto też porozmawiać bezpośrednio z doradcami pod numerem 22 444 44 23 lub osobiście spotkać się z agentem współpracującym z LINK4. Sprawdź nasz kalkulator, który pozwoli Ci w łatwy sposób obliczyć składkę.

Wybrany wariant ubezpieczenia Auto Assistance dostępny w LINK4 tylko w pakiecie z OC lub OC AC.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Zobacz też: OC KIA Sportage, Ubezpieczenie OC Sochaczew 

1. Co ile km trzeba wymienić rozrząd?

Wymiana paska rozrządu jest dokładnie określona przez producenta i zależy od jednostki napędowej oraz modelu i producenta pojazdu. Zazwyczaj zaleca się wymienić pasek rozrządu co 50-105 tysięcy kilometrów, choć w przypadku wielu nowych modeli aut producenci rekomendują wymianę nawet co 200 tysięcy kilometrów. Na to, co ile wymiana rozrządu jest wskazana, wpływa też wiek paska. Zaleca się wymianę po 3-5 latach użytkowania, nawet w przypadku przejechanego względnie niewielkiego dystansu.

2. Jak sprawdzić, czy rozrząd jest do wymiany?

Zużyty, zniszczony rozrząd daje zazwyczaj charakterystyczne symptomy. Do najczęstszych należą: trudności z rozruchem, nierówna, głośna praca jednostki napędowej i przerwy w zapłonie. Wskazaniem, aby wymieniać rozrząd, mogą być też wycieki oleju z przedniej części silnika, słyszalny klekot i stukot dochodzący spod maski oraz tarcie o obudowę.

3. Co trzeba wymienić razem z rozrządem?

Podczas wymiany rozrządu zaleca się montaż nowego paska oraz napinacza. Warto też zlecić wymianę pompy, która jest napędzana paskiem rozrządu.

4. Kiedy psuje się rozrząd?

Paski i łańcuchy rozrządu w samochodach to zazwyczaj solidne, trwałe części, które jednak naturalnie zużywają się w czasie normalnego użytkowania. Na szybsze zużywanie się i niszczenie tego podzespołu wpływa wiele czynników, m.in. nadmierna eksploatacja pojazdu, dynamiczny styl jazdy, częste stanie w korkach i zużycie jednostki napędowej. Na to, jak działa pasek rozrządu, wpływają też inne elementy – uszkodzenie rolki napinacza, czy prowadzącej lub pompy skutkuje zmniejszeniem żywotności paska, a w efekcie jego popsuciem.

5. Co się stanie, jak nie wymienię rozrządu?

Układ rozrządu odgrywa szczególnie ważną rolę w pojeździe – bez niego samochód po prostu nie pojedzie. Zaniedbanie wymiany rozrządu może mieć poważne konsekwencje – zerwany pasek bądź łańcuch rozrządu może zniszczyć silnik. Co istotne, część ta może nie dawać oznak zużycia, dlatego kluczem do zachowania sprawności tego układu jest regularna wymiana paska rozrządu.